Essen
Essen to centralne miasto Zagłębia Ruhry, najludniejszego obszaru Republiki Federalnej Niemiec. Jest najważniejszym ośrodkiem przemysłowym i handlowym regionu. Swoje główne siedziby mają tam niemieckie firmy sektora metalurgicznego, maszynowego, środków transportu, chemicznego, elektrotechnicznego czy zbrojeniowego. Oprócz tego w Essen centrale mają znaczące instytucje finansowe i handlowe. W mieście odbywają się duże targi międzynarodowe i ważne sympozja instytucji naukowo-badawczych. To także miasto żyjące kulturą i dbające o swoją nie tylko górniczo-hutniczą spuściznę. Essen było Europejską Stolicą Kultury, a także Zieloną Stolicą Europy. Do najważniejszych zabytków miasta należą katedra z XI wieku, stara synagoga, była kopalnia Zeche Zollverein (wpisana na listę UNESCO), znane na całym świecie muzeum malarskie Folkwang oraz park Gruga powstały na bazie wielkiej wystawy ogrodnictwa. Są tu także: teatr operowy Aalto, teatr muzyczny Colosseum, teatr miejski Grillo i Filharmonia Esseńska.
W 1953 roku Rada Miejska w Essen podjęła uchwałę o objęciu opieką (patronatem) wszystkich byłych mieszkańców Zabrza, którzy wyemigrowali do Niemiec. Teraz Essen jest miastem partnerskim, z którym Zabrze utrzymuje bardzo mocne i ożywione kontakty. Dowodem tego jest duża materialna pomoc dla ogarniętej wojną Ukrainy, która z Essen poprzez Zabrze wysłana została do Równego.
Lista wcześniejszych i planowanych wspólnych przedsięwzięć jest niezmiernie długa i bogata. Obejmuje wszelkie dziedziny, od medycyny i restrukturyzacji przemysłu po kulturę i naukę poprzez wymiany doświadczeń, sympozja, konferencje, spotkania, wspólne akcje, targi czy festiwale. Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla (obecnie Instytut Technologii Paliw i Energii) w Zabrzu otrzymał dofinansowanie od Alfried Krupp von Bohlen und Halbach-Stiftung (znanej również jako Krupp‑Stiftung) z siedzibą w Essen. Mocne więzi utrzymywane są m.in. przez Śląskie Centrum Chorób Serca, Śląski Uniwersytet Medyczny, Politechnikę Śląską, organizacje udzielające pomocy społecznej, wspierające niepełnosprawnych i uzależnionych, szkoły, kluby sportowe, parafie, muzea, ośrodki kultury, zespoły muzyczne, grupy plastyczne. Szczególnie silna była i jest współpraca na polu rewitalizacji obiektów poprzemysłowych, pogórniczych i tworzenia z nich obiektów turystyki postindustrialnej. Niezwykle trwałe są też osobiste kontakty mieszkańców naszych miast. W Essen odbywają się np. Hindenburger Heimattreffen, czyli Spotkania Zabrzan mające już ponad 70-letnią tradycję.
W Essen od wielu lat funkcjonuje też Izba Zabrzańska, która w 2007 roku została uzupełniona o współczesną wizytówkę naszego miasta.
Od 2010 roku przedstawiciele Miasta Essen oraz esseńskich organizacji pozarządowych uczestniczą w organizowanych w Zabrzu międzynarodowych konferencjach z cyklu „Europejskie dobre praktyki na rzecz osób niepełnosprawnych”, a współpraca miast Zabrze i Essen oraz wymiana doświadczeń poszczególnych stowarzyszeń na rzecz osób niepełnosprawnych trwa już od 2003 roku.
29 września 2012 r. została podpisana umowa pomiędzy Miastami Zabrze i Essen o współpracy w sprawach komunalnych.11 września 2015 r. w Essen podpisana została umowa o partnerstwie miast Zabrze i Essen. Wówczas publiczności esseńskiej zaprezentował się Zabrzański Chór Młodzieżowy im. Norberta Grzegorza Kroczka „Resonans con tutti” oraz Załogowa Górnicza Orkiestra Dęta „Makoszowy”, która wystąpiła wspólnie z niemiecką Górniczą Orkiestrą Dętą „Ruhrkohle”. W ratuszu w Essen otwarto także wystawę prac laureatów 17. Międzynarodowego Festiwalu Rysowania w Zabrzu. Od 2015 roku młodzież zabrzańska uczestniczy w odbywającym się co roku Międzynarodowym Spotkaniu Młodzieży Miast Partnerskich Essen. Od 2016 roku młodzież z Zabrza bierze udział w Europejskiej Wystawie Sztuki Młodzieżowej w Essen.
W 2016 roku przedstawiciele Miasta Zabrze i miejskiej spółki ZBM-TBS uczestniczyli w wizycie studyjnej w Essen poświęconej tematyce zachowania i rewitalizacji zabytkowych osiedli robotniczych na przykładzie esseńskiego osiedla Margarethenhöhe.
W 2017 roku Essen było Zieloną Stolicą Europy. Odbyło się tam wówczas kilka konferencji branżowych na temat ekologii, ochrony klimatu, zrównoważonego rozwoju i budownictwa, w których uczestniczyli przedstawiciele Miasta Zabrze.
W 2018 roku Filharmonia Esseńska wystąpiła podczas koncertów w ramach 6. Międzynarodowego Festiwalu im. Krzysztofa Pendereckiego zorganizowanych w Kopalni Guido (koncert kameralistów) oraz w Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu, a także w Filharmonii Krakowskiej.
Przedstawiciele Miasta Essen uczestniczyli w organizowanych w Zabrzu konferencjach branżowych na temat wymiany dobrych praktyk w dziedzinie turystyki, ochrony zdrowia i poprawy jakości powietrza, a także w wymianie doświadczeń w ramach koordynowanej przez Miasto Zabrze działalności Europejskiej Sieci „Miasta dla Dzieci”.
W sierpniu 2019 roku drużyna Rot-Weiss Essen uczestniczyła w rozgrywanym w Zabrzu Międzynarodowym Turnieju Piłki Nożnej Juniorów Starszych im. Ernesta Pohla. W styczniu 2023 roku w Essen Górnik Zabrze zagrał mecz towarzyski z Rot-Weiss Essen.
Miasto Essen, działające tam firmy i organizacje pozarządowe organizowały pomoc humanitarną, w tym leki, generatory prądu i żywność dla zaatakowanej przez Rosję Ukrainy, w szczególności Równego – miasta partnerskiego Zabrza w Ukrainie, gdzie trafiło kilkanaście transportów z pomocą humanitarną.