Sprawozdanie z wyjazdu do Malmoe

Sprawozdanie z wyjazdu w dniach: 24 – 27.06.2009r. do Malmoe (Szwecja) w ramach sieci CoNet w ramach Programu Wspólnotowego Urbact II.
W dniach 24 – 27.06.2009 odbyło się trzecie spotkanie partnerów w ramach sieci CoNet. Przewodnim tematem spotkania było podejście do rozwoju społeczności lokalnej w dzielnicach.

Podczas spotkania zaprezentowano projekt pn. „Green House” – Zielony dom, który zlokalizowany jest w dzielnicy Fosie (jednej z najbardziej zdegradowanych dzielnic Malmoe). Poniżej zaprezentowano szczegółowy opis projektu przygotowany przez stronę szwedzką wraz z historią jego powstania i planami na przyszłość.

Zielony Dom
Martin Ericsson
Uniwersytet w Malmoe

Zielony dom jest miejscem spotkań dla młodych ludzi w dzielnicy Fosie w Malmoe. Oferuje różne zajęcia dla młodzieży w wieku od 16 do 25 lat i jest prowadzony przez grupę czterech młodych ludzi, którzy są zatrudnieni przez dzielnicę.

Wprowadzenie
Potrzeba stworzenia miejsca spotkań dla młodych ludzi w wieku powyżej 16 lat została zidentyfikowana kilkanaście lat temu. Hermodsdal w Fosie jest obszarem, który nie oferuje wiele zajęć dla młodzieży. Jest to szczególnie widoczne w przypadku osób powyżej 16. roku życia, jako iż są oni za starzy na zajęcia organizowane przez „fritidsgardarna” – miejskie centrum młodzieżowe, znajdujące się w dzielnicy. Kilka lat temu brak zajęć dla młodzieży w wieku od 16 do 25 lat w Hermodsdal doprowadził do niepokojów wśród młodych ludzi w związku z brakiem istotnych zajęć.

Hermodsdal usytuowane jest w środku dzielnicy Fosie i charakteryzuje się społecznym wykluczeniem. Badanie zidentyfikowało ten obszar jako teren z niskim poziomem wykształcenia, niskimi dochodami i niewielkim uczestnictwem w życiu społecznym. Ponadto, Hermodsdal jest obszarem, gdzie wystąpiła duża migracja w ciągu ostatnich 15 lat. Udział mieszkańców z innym pochodzeniem etnicznym niż szwedzkie wzrósł dramatycznie w ostatnich dekadach.

Na początku 2006 r., dzielnica przyciągnęła uwagę wielu osób. Przez długi okres czasu 9 klasowa obowiązkowa szkoła w Hermodsdal i otaczający ją teren był obiektem wandalizmu i pożarów. Wybite okna, włamania i graffiti były normalnymi zdarzeniami
w szkole. Wielu opisywało atmosferę w szkole jako niebezpieczną. Nauczyciele i uczniowie byli zastraszani przez innych uczniów często przy użyciu broni. W styczniu 2006 r. niepokoje osiągnęły swój szczyt, gdy duża część szkoły została spalona w wyniku domniemanego podpalenia. Odpowiedź z miasta była stanowcza i kontrowersyjna. Starsze klasy 7-9 ze szkoły (uczniowie w wieku 13-15 lat) zostały zamknięte, a uczniowie zostali przeniesieni do innych szkół. Decyzja spotkała się z krytyką wśród uczniów, rodziców, nauczycieli i społeczeństwa.

Oczywiście zamknięcie szkoły nie oznacza, że mieszkańcy wyprowadzili się z okolicy. Zamiast tego, młodzi ludzie dalej mieszkają w Hermodsdal, ale mają dalszą drogę do ich nowych szkół. Zamknięcie starszych klas w szkole spowodowało, że brak miejsca spotkań dla młodych ludzi stał się jeszcze bardziej widoczny.

Brak klubów młodzieżowych dla młodzieży w wieku powyżej 16 lat może być postrzegany jako problem strukturalny, gdzie struktury społeczne wykluczają młodych ludzi z udziału
w działaniach społecznych i w ten sposób utrudniają tworzenie relacji społecznych. Kluby młodzieżowe są miejscami, w których tworzą się relacje społeczne z innymi młodymi ludźmi
i – być może co ważniejsze – dorosłymi. Wielu młodych ludzi odczuwa potrzebę nawiązania istotnych relacji z dorosłymi, którzy słuchają, rozumieją i są zainteresowani co młodzi ludzie mają do powiedzenia. Porażka w tworzeniu dobrych więzów społecznych z dorosłymi może prowadzić do braku wiary w społeczeństwo, jak również do marnotrawstwa energii.

Władze dzielnicy Fosie postanowiły znaleźć rozwiązanie. Było ono poszukiwanie we współpracy z grupą docelową – młodych ludzi w wieku 16 i 25 lat. Podczas warsztatów w 2007 i 2008 r., 20 młodych ludzi mieszkających w dzielnicy zostało zaproszonych do wzięcia udziału w dyskusji dotyczącej rozwiązania problemów w Hermodsdal. Najpowszechniejszym życzeniem podczas pierwszego warsztatu było stworzenie miejsca dla młodzieży powyżej 16. roku życia. Stąd też dyskusje podczas warsztatów skoncentrowały się na zawartości i kształcie nowego miejsca spotkań – nazwanego Zielonym domem. Zielony dom obecnie jest rezultatem pomysłów ze spotkań warsztatowych. Podczas tej wstępnej fazy procesu tworzenia tego miejsca młodzi ludzie, którzy w niej uczestniczyli zostali wysłuchani i potraktowani poważnie. Ich głosy były decydujące, za wyjątkiem spraw prawnych i finansowych.

Dwójka młodych mężczyzn, którzy byli zaangażowani w warsztatach została zatrudniona przez władze dzielnicy w celu zbudowania Zielonego domu. Następnie dołączyły do nich dwie kobiety. Ponadto został zatrudniony koordynator projektu, który wspiera czterech uczestników projektu. Ten zespół został stworzony celem opracowania odpowiedzi na problemy w Hermodsdal. Odpowiedzi, która teraz rośnie w Zielonym domu.

Co rośnie w Zielonym Domu?
Chociaż nie jest on jeszcze zupełnie skończony, Zielony dom dostarcza szeroki wachlarz zajęć dla młodych ludzi. Uwaga koncentruje się na kreatywnych zajęciach takich jak muzyka i sztuka. Młodzi ludzie z Hermodsdal, ale również pozostała część miasta, mogą nagrywać własne piosenki, słuchać koncertu lub wykładu. Wkrótce będą mogli pracować z filmami w planowanym studiu filmowym. Ważną postacią w Zielonym domu jest RGRA (Głos i twarz ulicy) – stowarzyszenie, którego celem jest angażowanie i aktywowanie młodych ludzi poprzez tworzenie muzyki. RGRA ma zatrudnioną jedną osobę przez Zielony dom, która prowadzi muzyczne studio i sprawia, że jest to żywe miejsce spotkań dla młodych ludzi z miasta. Istotną zaletą RGRA jest fakt, że pracują oni z młodymi ludźmi z całego Malmoe. Stąd też stowarzyszenie przyciąga młodych ludzi z innych dzielnic, którzy przychodzą tworzyć tu muzykę. „Muzyka jest jak piłka nożna, nie ma granic” mówi jeden z pracowników Zielonego domu.

Na miejscu dostępna jest również pewna ilość komputerów z dostępem do Internetu. Ale być może najważniejszą częścią Zielonego domu jest kawiarnia, która jest sercem domu. Młodzi ludzie mogą napić się filiżanki kawy, spotkać z przyjaciółmi i zdobyć inspirację dla dalszych pomysłów. Zielony dom jest miejscem gdzie „można karmić swoje marzenia i pomysły”. Ideą jest przyciągnięcie różnych uczestników do Zielonego domu celem stworzenia fundamentu dla wzmocnienia uczestników.

Mamy pewność, że wolność i odpowiedzialność wzmocniły ludzi zaangażowanych w projekt. Ale być może tak samo ważny jest proces delegowania obowiązków, przez który przechodzi grupa docelowa w Zielonym domu. Od jego otwarcia okolica się uspokoiła. Zielony dom ma mnóstwo odwiedzających, z których większość stanowią 20 letni mężczyźni. Większość odwiedzających docenia to miejsce spotkań. Faktem świadczącym o popularności Zielonego domu jest brak włamań lub aktów wandalizmu mimo tego, iż znajduje się tam wiele wartościowego sprzętu.

Podczas wizyty uczestnicy spotkania mieli okazję porozmawiać z osobami prowadzącymi dom oraz z osobami tam przebywającymi. Uczestnicy zwrócili uwagę na ogromne zaufanie do młodych ludzi prowadzących projekt. Na terenie domu nie przebywa nikt z osób dorosłych, za wszystko odpowiadają młodzi ludzie, którzy tylko w trudnych przypadkach i kwestiach finansowych konsultują się z pracownikami dzielnicy. Takie zaufanie okazane młodym ludziom procentuje brakami jakichkolwiek aktów wandalizmu w samym domu (mimo wyposażenia go w bardzo drogi sprzęt do nagrywania płyt). Podsumowując – mimo bardzo dużych środków finansowych zaangażowanych w adaptację pomieszczeń na potrzeby powyższego projektu uzyskane efekty wydają się pokrywać z nawiązką poniesione nakłady.

Podczas wizyty uczestnicy zobaczyli pracę Centrum Pracy i Integracji w dzielnicy Fosie, gdzie osoby otrzymują pomoc przy szukaniu pracy i zatrudnieniu. Bardzo ciekawą formą pracy centrum było niestandardowe podejście do osób potrzebujących pomocy w znalezieniu pracy. Pracownicy centrum pracują głównie w terenie (parki, biblioteki publiczne, budynki użyteczności publicznej), gdzie sami starają się nawiązywać kontakty z ludźmi i oferować im swoją pomoc, a nie tradycyjnie oczekiwać na ludzi w biurze. Podkreślono również konieczność dobrych kontaktów z lokalnymi przedsiębiorcami, którzy chcieliby zatrudniać ludzi mieszkających w dzielnicy. Takie zatrudnienie ma tę zaletę, że osoby takie miałyby blisko do pracy i nie musiałyby wydawać dodatkowych pieniędzy na dojazd.

Podczas ostatniego dnia zaprezentowano sposób przeprowadzania konsultacji społecznych w zakresie nowego planu zagospodarowania przestrzennego dzielnicy. Podczas specjalnego festynu zorganizowanego przez Radę Dzielnicy wystawiono makietę z nowymi planami zagospodarowania oraz po zaprezentowaniu kierunków rozwoju dzielnicy liczni uczestnicy mieli okazję wnieść swoje uwagi do proponowanych planów. Konsultacje takie odbywają się nie w Urzędzie Dzielnicy, ale przedstawiciele dzielnicy wychodzą do ludzi (do miejsc gdzie mieszkają) i tam prezentują im plany dot. dzielnicy.

Sprawozdanie przygotowali:
Marcin Bania
Beata Haremska

Miasto