Przewodnik po budżecie – na co idą Twoje pieniądze?
Informacje podstawowe
1. Finanse jednostki samorządu terytorialnego
2. Główne parametry budżetu miasta Zabrze na 2022 rok
3. Dochody czyli skąd miasto posiada środki finansowe?
4. Wydatki czyli na jakie cele miasto wydaje również Twoje pieniądze?
1. Finanse jednostki samorządu terytorialnego
Budżet miasta jest aktem prawa mającym formę uchwały, w którym ustala się planowane roczne dochody, wydatki oraz przychody i rozchody. Można więc podzielić budżet na stronę wpływów i wypływów. Do pierwszej z nich zalicza się dochody i przychody, natomiast do drugiej wydatki i rozchody.
Dochody budżetowe stanowią prognozę i wyznacza się je na podstawie przewidywanych wpływów zarówno z dochodów własnych miasta (np. podatki, opłaty, czynsze) jak i z wpływów transferowanych z budżetu państwa w formie dotacji czy subwencji.
Wydatki natomiast, oznaczają nieprzekraczalne granice kosztów, które mogą zostać poniesione w celu realizowania zadań. Ukazują one zatem kierunki działania samorządu. Na uwagę jednak zasługuje fakt, iż kierunki wydatków jednostek samorządu terytorialnego są ściśle określone w ustawach ustrojowych (o samorządzie gminnym i powiatowym) oraz innych aktach prawa regulujących poszczególne dziedziny życia społecznego.
Co jednak w sytuacji, gdy chcielibyśmy wydać więcej niż jesteśmy w stanie zgromadzić? Mamy wtedy do czynienia z pojęciem deficytu. Określa to stan naruszenia równowagi budżetowej poprzez ustalenie większych wydatków niż dochodów. Potrzebne są wówczas dodatkowe środki, które określamy mianem przychodów budżetowych. Na ogół pochodzą one z kredytów i pożyczek, czy też z emisji obligacji komunalnych. Są to zatem środki, które kiedyś trzeba będzie zwrócić. Prócz w/w przychodów istnieją również takie, które zwrotowi nie podlegają. Zaliczamy do nich spłaty pożyczek udzielonych z budżetu miasta oraz wpływy pochodzące z nadwyżek na rachunku bankowym.
Odpowiedzią na przychody w budżecie samorządu są rozchody. Są to środki przeznaczone na spłatę wspomnianych pożyczek, kredytów oraz wykup wyemitowanych przez miasto obligacji. Są to również wypłaty związane z udzieleniem pożyczek ze środków publicznych oraz inne operacje finansowe.
Obowiązek skonstruowania budżetu samorządowego w formie uchwały, a także szereg wytycznych co do zawartości i formy prezentowanych danych, określony został w ustawie o finansach publicznych, która stanowi niejako Biblię dla samorządowych finansistów. Ponadto Rada Miasta Zabrze określiła procedurę uchwalania budżetu miasta, wraz z podaniem rodzaju i szczegółowości materiałów, które winny towarzyszyć jego tworzeniu.
Do kompetencji prezydenta należy sporządzenie projektu budżetu, natomiast ostatecznie to Rada Miasta zatwierdza jego kształt poprzez przyjęcie uchwały budżetowej.
Powrót na górę strony2. Główne parametry budżetu miasta Zabrze na 2022 rok
| PLANOWANE DOCHODY | 1 104 761 897 | 1 175 239 995 | PLANOWANE WYDATKI |
| PLANOWANE PRZYCHODY | 118 028 946 | 47 550 848 | PLANOWANE ROZCHODY |
| = | = | ||
| bilansowanie | 1 222 790 843 | 1 222 790 843 |
3. Dochody czyli skąd miasto posiada środki finansowe?
Wykres 1
Struktura dochodów według ważniejszych źródeł w 2022 roku
| LP | Wyszczególnienie | Wartość | Procentowo |
|---|---|---|---|
| A | DOCHODY WŁASNE MIASTA | 367 575 840 | 33,27% |
| I | PODATKI I OPŁATY LOKALNE | 196 588 567 | 17,79% |
| II | DOCHODY Z JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH | 37 589 125 | 3,40% |
| III | DOCHODY Z MIENIA | 107 139 086 | 9,70% |
| IV | POZOSTAŁE DOCHODY WŁASNE, W TYM: | 26 259 062 | 2,38% |
| 1 | Wynagrodzenie SP | 2 907 619 | 0,26% |
| 2 | Środki z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW | 196 000 | 0,02% |
| 3 | Inne | 23 155 443 | 2,10% |
| B | ŚRODKI Z UE BP | 106 527 480 | 9,64% |
| I | FUNDUSZ SPÓJNOŚCI | 13 824 530 | 1,25% |
| II | EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY | 4 627 637 | 0,42% |
| III | EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO | 79 989 053 | 7,24% |
| IV | INNE | 8 086 260 | 0,73% |
| C | SUBWENCJE | 239 779 978 | 21,70% |
| I | OŚWIATOWA | 202 092 847 | 18,29% |
| II | RÓWNOWAŻĄCA | 13 631 129 | 1,23% |
| III | WYRÓWNAWCZA | 24 056 002 | 2,18% |
| D | UDZIAŁY W PODATKACH | 232 488 929 | 21,04% |
| I | PIT | 218 248 905 | 19,76% |
| II | CIT | 14 240 024 | 1,29% |
| E | DOTACJE | 158 389 670 | 14,34% |
| I | Z BUDŻETU PAŃSTWA | 157 144 670 | 14,22% |
| 1 | zadnia własne | 23 632 365 | 2,14% |
| 2 | zadania zlecone | 133 473 655 | 12,08% |
| 3 | porozumienia | 38 650 | <0,01% |
| II | Z INNYCH JST | 245 000 | 0,02% |
| III | Z FUNDUSZY CELOWYCH | 1 000 000 | 0,09% |
| R A Z E M | 1 104 761 897 | 100,00% |
4. Wydatki czyli na jakie cele miasto wydaje również Twoje pieniądze?
Jeśli rozliczasz się z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w Urzędzie Skarbowym w Zabrzu, część Twojego podatku zasila budżet miasta Zabrze.
 | Oświata i wychowanie oraz edukacyjna opieka wychowawcza: 345 354 001 zł (czyli 29,39% wydatków miasta) |
 | Rodzina, pomoc i opieka społeczna: 224 121 707 zł (czyli 19,07% wydatków miasta) |
 | Gospodarka komunalna, transport, usługi: 301 488 453 zł (czyli 25,65% wydatków miasta) |
 | Gospodarka mieszkaniowa: 88 473 920 zł (czyli 7,53% wydatków miasta) |
 | Kultura i sport: 74 132 374 zł (czyli 6,31% wydatków miasta) |
 | Administracja publiczna: 71 788 199 zł (czyli 6,11% wydatków miasta) |
 | Obsługa długu publicznego i poręczenia: 27 472 224 zł (czyli 2,34% wydatków miasta) |
 | Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa, obrona narodowa: 16 629 100 zł (czyli 1,41% wydatków miasta) |
 | Ochrona zdrowia: 13 884 186 zł (czyli 1,18% wydatków miasta) |
| Różne rozliczenia finansowe: 4 801 000 zł (czyli 0,41% wydatków miasta) |
| Pozostałe: 7 094 831 zł (czyli 0,60% wydatków miasta) |
Razem wydatki miasta: 1 175 239 995 zł
Powrót na górę stronyWielkości budżetowe zamieszczono wg stanu na dzień 1 stycznia 2022 r. wg Uchwały Nr XLI/680/21 Rady Miasta Zabrze z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie budżetu miasta Zabrze na 2022 rok.
