Obrona cywilna i sprawy obronne
Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej określa Protokół dodatkowy I z 1977 r. do Konwencji Genewskich z 1949 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, ratyfikowany przez Polskę 19 września 1991 r. jako 110 państwo.
W Polsce podstawowym aktem prawnym, w którym określono rolę i strukturę obrony cywilnej jest Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.04.241.2416 z późn. zm.)
Szefem Obrony Cywilnej na terenie Zabrza jest Prezydent Miasta.
Do zadań Szefa Obrony Cywilnej Miasta należy:
- dokonywanie oceny stanu przygotowań obrony cywilnej,
- opracowywanie i opiniowanie planów obrony cywilnej,
- opracowywanie i uzgadnianie planów działania,
- przygotowanie i zapewnienie działania systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach,
- planowanie i zapewnienie ochrony oraz ewakuacji dóbr kultury i innego mienia na wypadek zagrożenia zniszczeniem,
- wyznaczanie zakładów opieki zdrowotnej zobowiązanych do udzielania pomocy medycznej poszkodowanym w wyniku masowego zagrożenia życia i zdrowia ludności oraz nadzorowanie przygotowania tych zakładów do niesienia tej pomocy,
- integrowanie sił obrony cywilnej oraz innych służb, w tym sanitarno-epidemiologicznych i społecznych organizacji ratowniczych do prowadzenia akcji ratunkowych oraz likwidacji skutków klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska,
- współpraca z terenowymi organami administracji wojskowej.
Głównym zadaniem w ramach realizacji zadań obronnych jest: organizowanie cywilno-gospodarczego wsparcia układu militarnego, zgodnie z obowiązującymi przepisami i zaleceniami właściwych organów nadrzędnych oraz potrzebami sił zbrojnych własnych i sojuszniczych, a przede wszystkim zapewnienie ochrony ludności oraz porządku publicznego na administrowanym terenie. Istotnym elementem wchodzącym w zakres właściwości spraw obronnych jest realizacja zadań Host Nation Support.
HNS to cywilna i wojskowa pomoc świadczona w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych, podczas konfliktów, przez państwo, na którego terytorium przemieszczają się lub działają siły i organizacje NATO. Zakres pomocy świadczonej przez państwo gospodarza za każdym razem regulują odrębnie wynegocjowane umowy.
Za realizację zadań obronnych w Zabrzu odpowiada Prezydent Miasta. Zadania te realizuje w trzech stanach gotowości obronnych państwa:
• stanie gotowości obronnej państwa czasu pokoju – w którym realizowane są zadania planistyczne, organizacyjne, szkoleniowe i kontrolne zapewniające sprawność systemu obronnego państwa;
• stanie gotowości obronnej państwa czasu kryzysu – wprowadzanego w razie zaistnienia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa wymagającego uruchomienia wybranych elementów systemu obronnego,
• stanie gotowości obronnej czasu wojny – wprowadzanego w celu odparcia bezpośredniej zbrojnej napaści na terytorium RP, w tym czasie realizuje się zadania umożliwiające przeprowadzenie pełnej mobilizacji oraz pełne rozwinięcie systemu obronnego państwa.