Życie religijne

Wzrost liczby ludności miał także wpływ na rozwój życia religijnego.
W 1857 roku poświęcono murowany kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupicach, zaś w 1868 roku konsekrowany został murowany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Starym Zabrzu.

1 stycznia 1872 roku powołano w Zabrzu samodzielną gminę żydowską, obejmującą swym zasięgiem Biskupice, Dorotę, Maciejów, Mikulczyce, Zaborze, Małe Zabrze i Stare Zabrze. Miesiąc wcześniej, 1 grudnia 1871 roku, w Biskupicach mieszkało 61 wyznawców judaizmu, w Dorocie 11, w Mikulczycach 42, w Zaborzu 189, w Małym Zabrzu 285, w Starym Zabrzu 143, a w Maciejowie nie było ich wcale. Ponadto w należących do gminy żydowskiej w Bytomiu Rokitnicy i Marienau mieszkało w tym czasie odpowiednio 3 i 5 żydów. Jeszcze w lipcu 1867 roku w Małym Zabrzu wybudowano szkołę żydowską, a w 1872 roku poświęcono wybudowaną w jej pobliżu synagogę i wytyczony przy obecnej ul. Cmentarnej cmentarz.W następnych latach liczba członków gminy żydowskiej w Zabrzu wzrastała. W 1885 roku było ich 1013, a w 1910 – 1129.

1 czerwca 1873 roku utworzono samodzielna parafię ewangelicką. Tworzyli ją ewangeliccy mieszkańcy Biskupic, Doroty, Maciejowa, Mikulczyc, Sośnicy, Zaborza, Małego i Starego Zabrza. Według danych spisu powszechnego przeprowadzonego w Prusach 1 grudnia 1871 roku w Biskupicach mieszkało 772 ewangelików, w Dorocie 57, w Mikulczycach 46, w Sośnicy 24, w Zaborzu 321, w Małym Zabrzu 482, w Starym Zabrzu również 321, a w Maciejowie 0. Ponadto w należących do parafii w Bytomiu Makoszowach, Pawłowie i Rokitnicy mieszkało odpowiednio 11, 7 i 15 ewangelików, a w należących do parafii w Tarnowskich Górach Grzybowicach – 5. Ewangelicki Kościół Pokoju, wybudowany w Małym Zabrzu, poświęcono w 1874 roku. Szkoły powszechne dla dzieci wyznania ewangelickiego otwarto w Zabrzu, Biskupicach i Zaborzu. Również liczba członków parafii ewangelickiej w Zabrzu wzrastała. W 1885 roku było ich 2467, a w 1910 (po przyłączeniu doń w 1892 roku Kończyc, Pawłowa i Bielszowic) – 6467.

Miasto