Przewodnik po budżecie – na co idą Twoje pieniądze?
Informacje podstawowe
1. Finanse jednostki samorządu terytorialnego
2. Główne parametry budżetu miasta Zabrze na 2021 rok
3. Dochody czyli skąd miasto posiada środki finansowe?
4. Wydatki czyli na jakie cele miasto wydaje również Twoje pieniądze?
1. Finanse jednostki samorządu terytorialnego
Budżet miasta jest aktem prawa mającym formę uchwały, w którym ustala się planowane roczne dochody, wydatki oraz przychody i rozchody. Można więc podzielić budżet na stronę wpływów i wypływów. Do pierwszej z nich zalicza się dochody i przychody, natomiast do drugiej wydatki i rozchody.
Dochody budżetowe stanowią prognozę i wyznacza się je na podstawie przewidywanych wpływów zarówno z dochodów własnych miasta (np. podatki, opłaty, czynsze) jak i z wpływów transferowanych z budżetu państwa w formie dotacji czy subwencji.
Wydatki natomiast, oznaczają nieprzekraczalne granice kosztów, które mogą zostać poniesione w celu realizowania zadań. Ukazują one zatem kierunki działania samorządu. Na uwagę jednak zasługuje fakt, iż kierunki wydatków jednostek samorządu terytorialnego są ściśle określone w ustawach ustrojowych (o samorządzie gminnym i powiatowym) oraz innych aktach prawa regulujących poszczególne dziedziny życia społecznego.
Co jednak w sytuacji, gdy chcielibyśmy wydać więcej niż jesteśmy w stanie zgromadzić? Mamy wtedy do czynienia z pojęciem deficytu. Określa to stan naruszenia równowagi budżetowej poprzez ustalenie większych wydatków niż dochodów. Potrzebne są wówczas dodatkowe środki, które określamy mianem przychodów budżetowych. Na ogół pochodzą one z kredytów i pożyczek, czy też z emisji obligacji komunalnych. Są to zatem środki, które kiedyś trzeba będzie zwrócić. Prócz w/w przychodów istnieją również takie, które zwrotowi nie podlegają. Zaliczamy do nich spłaty pożyczek udzielonych z budżetu miasta oraz wpływy pochodzące z nadwyżek na rachunku bankowym.
Odpowiedzią na przychody w budżecie samorządu są rozchody. Są to środki przeznaczone na spłatę wspomnianych pożyczek, kredytów oraz wykup wyemitowanych przez miasto obligacji. Są to również wypłaty związane z udzieleniem pożyczek ze środków publicznych oraz inne operacje finansowe.
Obowiązek skonstruowania budżetu samorządowego w formie uchwały, a także szereg wytycznych co do zawartości i formy prezentowanych danych, określony został w ustawie o finansach publicznych, która stanowi niejako Biblię dla samorządowych finansistów. Ponadto Rada Miasta Zabrze określiła procedurę uchwalania budżetu miasta, wraz z podaniem rodzaju i szczegółowości materiałów, które winny towarzyszyć jego tworzeniu.
Do kompetencji prezydenta należy sporządzenie projektu budżetu, natomiast ostatecznie to Rada Miasta zatwierdza jego kształt poprzez przyjęcie uchwały budżetowej.
Powrót na górę strony2. Główne parametry budżetu miasta Zabrze na 2021 rok
| PLANOWANE DOCHODY | 1 150 818 225 | 1 172 311 525 | PLANOWANE WYDATKI |
| PLANOWANE PRZYCHODY | 71 094 000 | 49 600 700 | PLANOWANE ROZCHODY |
| = | = | ||
| bilansowanie | 1 221 912 225 | 1 221 912 225 |
3. Dochody czyli skąd miasto posiada środki finansowe?
Wykres 1
Struktura dochodów według ważniejszych źródeł w 2021 roku
| LP | Wyszczególnienie | Wartość | Procentowo |
|---|---|---|---|
| A | DOCHODY WŁASNE MIASTA | 331 287 916 | 28,79% |
| I | PODATKI I OPŁATY LOKALNE | 183 041 594 | 15,91% |
| II | DOCHODY Z JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH | 33 574 060 | 2,92% |
| III | DOCHODY Z MIENIA | 110 371 086 | 9,59% |
| IV | POZOSTAŁE DOCHODY WŁASNE, W TYM: | 4 301 176 | 0,37% |
| 1 | Wynagrodzenie SP | 1 928 621 | 0,17% |
| 2 | Środki z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW | 230 000 | 0,02% |
| B | ŚRODKI Z UE BP | 79 040 471 | 6,87% |
| I | FUNDUSZ SPÓJNOŚCI | 13 068 897 | 1,14% |
| II | EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY | 4 253 906 | 0,37% |
| III | EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO | 61 306 913 | 5,33% |
| IV | INNE | 410 755 | 0,04% |
| C | SUBWENCJE | 242 342 961 | 21,06% |
| I | OŚWIATOWA | 197 502 782 | 17,16% |
| II | RÓWNOWAŻĄCA | 13 033 623 | 1,13% |
| III | WYRÓWNAWCZA | 31 806 556 | 2,76% |
| D | UDZIAŁY W PODATKACH | 243 446 792 | 21,15% |
| I | PIT | 230 446 792 | 20,02% |
| II | CIT | 13 000 000 | 1,13% |
| E | DOTACJE | 254 700 085 | 22,13% |
| I | Z BUDŻETU PAŃSTWA | 249 256 956 | 21,66% |
| 1 | zadnia własne | 20 773 786 | 1,81% |
| 2 | zadania zlecone | 228 028 305 | 19,81% |
| 3 | porozumienia | 454 865 | 0,04% |
| II | Z INNYCH JST | 222 000 | 0,02% |
| III | Z FUNDUSZY CELOWYCH | 5 221 129 | 0,45% |
| R A Z E M | 1 150 818 225 | 100,00% |
4. Wydatki czyli na jakie cele miasto wydaje również Twoje pieniądze?
Jeśli rozliczasz się z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w Urzędzie Skarbowym w Zabrzu, część Twojego podatku zasila budżet miasta Zabrze.
 | Oświata i wychowanie oraz edukacyjna opieka wychowawcza: 326 985 342 zł (czyli 27,89% wydatków miasta) |
 | Rodzina, pomoc i opieka społeczna: 315 546 401 zł (czyli 26,92% wydatków miasta) |
 | Gospodarka komunalna, transport, usługi: 264 287 237 zł (czyli 22,54% wydatków miasta) |
 | Gospodarka mieszkaniowa: 77 665 121 zł (czyli 6,62% wydatków miasta) |
 | Kultura i sport: 68 982 009 zł (czyli 5,88% wydatków miasta) |
 | Administracja publiczna: 59 057 089 zł (czyli 5,04% wydatków miasta) |
 | Obsługa długu publicznego i poręczenia: 21 077 791 zł (czyli 1,80% wydatków miasta) |
 | Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa, obrona narodowa: 16 342 524 zł (czyli 1,39% wydatków miasta) |
 | Ochrona zdrowia: 13 112 264 zł (czyli 1,12% wydatków miasta) |
| Różne rozliczenia finansowe: 6 446 577 zł (czyli 0,55% wydatków miasta) |
| Pozostałe: 2 809 170 zł (czyli 0,24% wydatków miasta) |
Razem wydatki miasta: 1 172 311 525 zł
Powrót na górę stronyWielkości budżetowe zamieszczono wg stanu na dzień 1 stycznia 2021 r. wg Uchwały nr XXVIII/451/20 w sprawie budżetu miasta Zabrze na 2021 rok.
