Informacja w sprawie przeciwdziałania uciążliwościom zapachowym
Uciążliwości zapachowe powodowane przez Zakład Segregacji i Kompostowni Odpadów w Zabrzu stanowiły temat oświadczenia rzecznika prasowego Urzędu Marszałkowskiego, który sugerował, że Prezydent Miast Zabrze wydał „w fazie realizacji” decyzję środowiskową zezwalającą na funkcjonowanie zakładu. Tymczasem zakład ten powstał w drugiej połowie lat 90 ubiegłego wieku, kiedy nie było obowiązku wydawania decyzji „o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia” (czyli właśnie decyzji środowiskowej). Pojęcie decyzji środowiskowych pojawiło się w prawie polskim dopiero w 2006 r.
Decyzja Prezydenta w sprawie hermetyzacji
W wydanym oświadczeniu rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego odnosi się do decyzji środowiskowej wydanej przez Prezydenta Miasta Zabrze w 2017 r. dotyczącej modernizacji instalacji do biologicznego przetwarzania odpadów na terenie Zakładu Segregacji i Kompostowni Odpadów, polegającej na hermetyzacji tego procesu.
Decyzja Prezydenta umożliwiała więc podjęcie działań mających na celu likwidację uciążliwości zapachowych, co w znacznej mierze udało się osiągnąć. Dodać trzeba, że dotyczyła tylko hermetyzacji instalacji do biologicznego przetwarzania, a nie innych instalacji, które są eksploatowane na terenie tego zakładu. Decyzja środowiskowa nie określa m.in. dopuszczalnej emisji gazów i pyłów wprowadzanych do powietrza czy też dopuszczalnej ilości odpadów i ich rodzajów, które mogą być przetwarzane, magazynowane czy wytwarzane oraz warunków gospodarowania tymi odpadami. Te warunki określa w przypadku Zakładu Segregacji i Kompostowni Odpadów wyłącznie pozwolenie zintegrowane wydane przez Urząd Marszałkowski. Należy przypomnieć, że w 2013 roku w ramach Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami zabrzański Zakład decyzją ówczesnego Marszałka został wskazany jako instalacja o zasięgu regionalnym (RIPOK).
Pozwolenie zintegrowane wydał Urząd Marszałkowski
To właśnie pozwoleniem zintegrowanym obejmuje się wszystkie instalacje położone na terenie jednego zakładu. W przypadku Zakładu Segregacji i Kompostowni Odpadów instalacje pracujące na jego terenie objęte są pozwoleniem zintegrowanym i tylko na jego podstawie mogą być eksploatowane. Bez tego pozwolenia, które wydał Urząd Marszałkowski nie byłoby to możliwe.
Uprawnienia kontrolne Urzędu Marszałkowskiego
Do kompetencji Urzędu Marszałkowskiego należą działania kontrolne polegające na zidentyfikowaniu źródeł uciążliwości zapachowych.
Zgodnie z art. 378 i 379 ustawy z dn. 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska, to Marszałek Województwa sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska – także w przypadku Zakładu Segregacji i Kompostowni Odpadów.
Prezydent Miasta nie ma prawa przeprowadzenia kontroli tego Zakładu w kwestiach związanych z gospodarowaniem odpadami na jego terenie. Tymczasem to sposób gospodarowania odpadami określony w pozwoleniu zintegrowanym lub też działanie Zakładu niezgodne z tym pozwoleniem mogą być przyczyną uciążliwości zapachowych występujących na terenie Zabrza.
Prezydent wielokrotnie wnioskował o kontrole
Dlatego też Prezydent Miasta Zabrze wielokrotnie zwracał się do Marszałka Województwa Śląskiego oraz do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o przeprowadzenie kontroli przestrzegania i stosowania na terenie Zakładu przepisów o ochronie środowiska.
Kto może wstrzymać działalność lub cofnąć pozwolenie? Tyko Urząd Marszałkowski lub Inspektor Ochrony Środowiska
Zgodnie z obowiązującym prawem to tylko Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska może w określonych przypadkach (zagrożenie życia i zdrowia ludzi, pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach) wstrzymać działalność zakładu lub jego części. Natomiast Marszałek Województwa może cofnąć lub ograniczyć wydane pozwolenie zintegrowane w przypadkach określonych w art. 195 i 196 ustawy prawo ochrony środowiska.
Luki w przepisach prawa
W polskich przepisach brak standardów dla substancji odorowych występujących w powietrzu. Przepisy prawa nie definiują odległości od innych zabudowań, a jedynie regulują zachowanie standardów jakości środowiska. Nie definiują również określenia uciążliwości.
Na rzecz mieszkańców
Dla poprawy sytuacji związanej z uciążliwościami zapachowymi Prezydent Miasta w ostatnich latach wielokrotnie interweniował w kierownictwie zakładu należącego do FCC Polska Sp. z o.o. oraz zagranicznych strukturach nadzoru właścicielskiego tej firmy, zlecał wizje lokalne w terenie, a także występował z wnioskami o natychmiastową kontrolę do właściwych organów nadzorujących, Sanepidu oraz służb ochrony środowiska.
Z powodu wspomnianego braku norm odorowych, konieczność ich wprowadzenia sygnalizowana była Prezesowi Rady Ministrów, parlamentarzystom oraz radnym Sejmiku Województwa Śląskiego.
Ostatnie z pism do Urzędu Marszałkowskiego zostało skierowane 16 września 2021 roku i zawierało wniosek o cofnięcie lub ograniczenie pozwolenia zintegrowanego stanowiącego podstawę prowadzenia działalności zakładu (art. 196), a także ograniczenie oddziaływania na środowisko i przywrócenie środowiska do stanu właściwego (art. 362). Oczekujemy na odpowiedź.
O wydanie decyzji dotyczącej wstrzymania działalności (art. 364) Prezydent Miasta wnioskował ponadto do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w piśmie z 16 września 2021 roku. Również oczekujemy na odpowiedź.
Dawid Wowra
Rzecznik Prasowy
Urzędu Miejskiego w Zabrzu
