Zabrze przestrzenią rozwoju

Wkrótce XI edycja Industriady

25.09.2020

Uruchomienie wyremontowanej maszyny parowej z 1915 roku w Sztolni Królowej Luizy w Zabrzu będzie oficjalnym startem XI edycji Industriady.

W tym roku ze względu na pandemię Industriada odbędzie się w sobotę, 26 września. Weźmie w niej udział 36 obiektów zlokalizowanych w 23 miastach i obejmie w sumie 301 wydarzeń.

Głównym organizatorem imprezy jest Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.

Tegoroczne obchody ze względu na pandemię będą różnić się od poprzednich. Oprócz zmiany terminu (poprzednie edycje Industriady odbywały się w czerwcu) obchody zostaną skrócone do jednego dnia, nie będzie także tradycyjnego wielkiego finału (więcej informacji nt. wydarzeń organizowanych w ramach Industriady w Zabrzu znajdziecie Państwo TUTAJ).

Na inaugurację Industriady w Sztolni Królowa Luiza uruchomiona zostanie zabytkowa parowa maszyna wyciągowa.

Już po inauguracji Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zaprasza wszystkich mieszkańców miasta Zabrze oraz pasjonatów industrialnego świata na specjalne i bezpłatne pokazy zabytkowej maszyny parowej oraz zwiedzanie wieży Szybu Carnall.

Szczegóły:

– wejście bezpłatne, w ramach święta Szlaku Zabytków Techniki oraz Święta Miasta Zabrze Skarbnikowe Gody;

– godziny pokazów: 12.00 / 13.00 / 14.00 / 15.00 / 16.00 / 17.00 / 18.00;

– czas pokazu: 15 minut;

– miejsce zbiórki dla zwiedzających: kładka przy Łaźni Łańcuszkowej,
ul. Wolności 408;

– zwiedzanie z przewodnikiem;

– ilość osób w grupie: do 16.

Unikatowa, parowa maszyna wyciągowa jest najlepiej zachowanym i jedynym w Europie przykładem nadal czynnego i tradycyjnie zasilanego urządzenia tego typu. Wyprodukowana w 1915 roku  w   Eisenhuette Prinz Rudolfh w Duelmen w Westfalii została w tym samym roku zainstalowana w ówczesnej kopalni „Królowa Luiza”, po modernizacji szybu wydobywczego Carnall. Jest to maszyna 1-krotnego rozprężania pary, pracująca z wydmuchem. Dostarczana para przegrzana miała temperaturę 280oC i ciśnienie 12 atm. Maszyna ma moc 2 tys. Z 1915 roku pochodzi samopiszący tachometr Borna, a z 1928 roku wskaźnik bezpieczeństwa i aparat bezpieczeństwa firmy Demag.

Wydobycie węgla prowadzono szybem Carnall do 1973 roku. Do roku  1984 roku szybem odbywały się jeszcze zjazdy turystów do pokazowej ściany wydobywczej PTTK na poziomie 503 m W 1993 roku klatki szybowe z linami zostały usunięte i szyb zasypany.

Maszyna wyciągowa pozostała w stanie nienaruszonym. Urządzenie nadal było zasilane parą, a pokazy jego pracy były do niedawna jedną z głównych atrakcji Muzeum Górnictwa Węglowego.  W 2018 r. dla zapewnienia ruchu kół linowych na wieży, w trakcie pracy maszyny, zbudowany został pomocniczy układ linowy. W trzonie wieży zainstalowana została stacja zwrotna liny nośnej, zintegrowana z kołem pędnym maszyny wyciągowej. 

Od pewnego czasu jednak maszyna coraz bardziej domagała się remontu i konserwacji, problemem też stało się jej zasilanie. Wobec perspektywy odcięcia dotychczasowego źródła pary z pobliskiej, elektrociepłowni, Muzeum zainstalowało specjalny kocioł parowy dla zasilania maszyny a same urządzenie poddano pracom konserwatorskim.

Remont i konserwacja zostały wykonane na podstawie „Programu prac konserwatorskich” opracowanego przez pracowników merytorycznych Muzeum. Ponieważ obiekt objęty jest ochrona konserwatorską, na prace uzyskano pozwolenie nr 2516/2016, wydane przez Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Prace konserwatorskie zrealizowano w ramach projektu „Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego Dziedzictwa Górnego Śląska”, dofinansowanego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, priorytet: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, działanie: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury w partnerstwie z Miastem Chorzów. Koszt remontu konserwatorskiego maszyny wyniósł 553 686,99 zł netto. Prace zlecono wykonawcy wyłonionemu w postępowaniu przetargowym, którym została firma BUDOSERWIS Z.U.H. Sp. z o.o.  Z siedzibą w Chorzowie Realizowano je od  18. 07. 2018 r. do  23.12. 2019 r.