Nagroda Dziedzictwa Europejskiego dla Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu
29 października zwycięzcy nominowani do nagrody Europa Nostra, najwyższego europejskiego wyróżnienia w obszarze dziedzictwa kulturowego, zostali uhonorowani w trakcie Grande Soirée du Patrimoine Européen (Wielkiego Wieczoru Dziedzictwa Europejskiego).
Wydarzenie odbyło się w niedawno odrestaurowanym Théâtre du Châtelet w Paryżu. Podczas gali nagrodę Grand Prix przyznaną za rewitalizację Sztolni Królowa Luiza odebrała prezydent Zabrza Małgorzata Mańka-Szulik.
Z tej okazji prezydent organizacji Europa Nostra Plácido Domingo, wiodącej instytucji w obszarze europejskiego dziedzictwa kulturowego oraz komisarz Unii Europejskiej ds. Edukacji, Kultury, Młodzieży i Sportu, Tibor Navracsics ogłosili nazwiska siedmiu laureatów Grand Prix. Zwycięzcy zostali wybrani przez jury ekspertów oraz Zarząd organizacji Europa Nostra spośród tegorocznych 25 wyróżnionych.
Wśród zwycięzców, w kategorii konserwacja, znalazł się jeden, wyjątkowy obiekt z Polski – Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu. Co więcej Sztolnia jest w tym roku jedynym obiektem z obszaru dziedzictwa przemysłowego w Europie i jednym z trzech w Polsce, które dostąpiły tego zaszczytu w całej historii nagród. Tym samym Sztolnia znalazła się w gronie tak znanych miejsc jak: Trafalgar Square, Royal Albert Hall z Londynu czy Narodowe Obserwatorium w Atenach.
– W skali ogólnopolskiej jesteśmy stawiani jako przykład rewitalizacji przestrzeni miejskiej i wykorzystywania obiektów poprzemysłowych dla turystyki – komentuje prezydent Zabrza Małgorzata Mańka-Szulik. – Prawdziwe skarby Zabrza kryją się na niższym poziomie. Żeby je zobaczyć, trzeba zejść pod ziemię i odkryć miasto pod miastem. Jest to potwierdzenie, że obrany przez nas kierunek przynosi efekty. Zabrzańskie obiekty dziedzictwa poprzemysłowego są znane i cenione przez turystów oraz ekspertów!
Ponad tysiąc osób uczestniczyło w ceremonii wręczenia nagród, między innymi wysokiego szczebla przedstawiciele instytucji Unii Eurpejskiej, państw członkowskich, a także wiodący przedstawicieli organizacji dziedzictwa kulturowego z całej Europy. Po ogłoszeniu Grand Prix oraz Nagrody Publiczności, odbył się koncert zespołu MusicAeterna pod batutą światowej sławy grecko-rosyjskiego dyrygenta Teodor Currentzis. Partię sopranową wykonała Sandrine Piau.
Sztolnia Królowa Luiza (będąca częścią Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu) to największy kompleks turystyczny, związany z dziedzictwem górnictwa węgla kamiennego w Polsce i absolutny unikat w skali całej Europy. To wyjątkowy zespół zabytków, obrazujący rozwój technik górniczych i przemysłu wydobywczego, powiązania z innymi gałęziami przemysłu i jego wpływ na kształtowanie się regionu. To doskonała ilustracja i reprezentatywny przykład zmian, jakie zachodziły w europejskim przemyśle na przestrzeni ostatnich 200 lat.
Najcenniejszymi elementami kompleksu oraz tym, co go wyróżnia w skali całej Europy, są podziemne wyrobiska – dawnej Kopalni Królowa Luiza i towarzyszącej jej Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej o łącznej długości przekraczającej 5 km. Nigdzie indziej nie udało się zrewitalizować, zakonserwować i adaptować dla odwiedzających tak wyjątkowych przestrzeni, przebiegających pod centrum niemal 180-tysięcznego miasta.
Rewitalizacja i udostępnienie odwiedzającym Kompleksu Sztolni Królowa Luiza to efekt prowadzonych z rozmachem robót górniczych i budowlanych oraz konserwatorskich, rozpoczętych w 2009 roku. Przedsięwzięcie rewitalizacji Sztolni okazało się jednym z największych wyzwań, przed jakimi stanęło Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, a wraz z nim Miasto Zabrze i Województwo Śląskie.
Nagrody Dziedzictwa Kulturowego/ Nagrody Europa Nostra zostały ustanowione przez Komisję Europejską w 2002 roku i od tamtego czasu są przyznawane przez sieć Europa Nostra. Celem nagród jest wyróżnianie i promowanie najlepszych praktyk związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego, badaniami, zarządzaniem, wolontariatem, edukacją i komunikacją. W ten sposób przyczyniaja się one do większego publicznego uznania dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu europejskiej gospodarki i społeczeństwa. Nagrody są finansowane przez program Kreatywna Europa realizowany przez Unię Europejską.
