Projekt artystyczno -resocjalizacyjny ,,Dramat Wolności” w Zakładzie Karnym w Zabrzu
4 grudnia w Zakładzie Karnym w Zabrzu odbył się wernisaż wystawy „Dramat Wolności”. Była to kolejna odsłona projektu autorstwa Zbigniewa Bajki profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Projekt został objęty honorowym patronatem Rektora ASP w Krakowie prof. Stanisława Tabisza oraz Prezydenta Miasta Zabrze Małgorzaty Mańki–Szulik.
Na wernisaż przybyło wielu gości min: reprezentanci Urzędu Miejskiego w Zabrzu, Alina Cyfra – dyrektork Centrum Edukacji Twórczej w Zabrzu, Katarzyna Flak – zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Kultury w Zabrzu, Krystian Bajer dyrektor Domu Dziennego Pobytu ,Rodzina” w Zabrzu, Henryk Sikora dyrektor Biblioteki Miejskiej w Zabrzu, Mieczysław Rabij prezes Stowarzyszenia Feniks, a także ekipa telewizyjna z TV Silesia oraz fotoreporterzy z Głosu Zabrza i Nowin Zabrzańskich.
Inspiracją do przeprowadzenia projektu ,,Dramat wolności” jest przypadająca w bieżącym roku 25 rocznica odzyskania przez Polskę pełnej suwerenności. To jedno z najbardziej podniosłych wydarzeń w najnowszej historii naszego kraju. Dlatego też w tym roku słowo WOLNOŚĆ nabiera szczególnego znaczenia i warto podjąć na jej temat refleksję. Jest to szczególnie interesujące gdy mówi się o niej w miejscu takim jak zakład karny, gdzie się wolność mocno ogranicza.
Wolność jest wielkim darem, dlaczego zatem w jej kontekście mówimy o dramacie? Autor i koordynator projektu, prof. Zbigniew Bajek w ten sposób tłumaczy tytuł projektu ,, Z wolnością wiąże się możliwość wyboru, ale jednocześnie konieczność wyboru. Człowiek wolny musi wybierać. Możliwość wyboru, to niebezpieczeństwo dokonania złego wyboru. Świat jest pełen ludzi, którzy źle wybrali i stąd ten tytuł ,,Dramat Wolności”. Profesor podkreślał, że darzy Śląsk szczególnym sentymentem, dlatego też bardzo się cieszy, że mógł zrealizować projekt właśnie tutaj.
Prezentowane podczas wystawy prace powstały w trakcie warsztatów, które przeprowadzili ze skazanymi doktoranci : Iwa Kruczkowska, Izabela Apanańska, Krzysztof Marchlak oraz sam profesor Zbigniew Bajek. Zajęcia odbywały się na terenie jednostki w okresie od 1 do 4 grudnia 2014 roku. Utrzymane w biało – czarnej kolorystyce prace (łącznie 43 prace o wymiarach 50X50) są zapisem refleksji na temat szeroko rozumianej wolności, a zarazem przejawem wolności – zarówno artystów jak i osób odbywających karę pozbawienia wolności. Dzieła były wykonywane różnymi technikami (kolaż, praca z tekstem), a więc skazani mieli okazję wykazać się kreatywnością. Obrazy będą wisiały w sali widzeń, gdzie będą mogli je oglądać nie tylko sami skazani, ale także ich rodziny.
Sposób ułożenia i prezentowania obrazów nawiązuje do magicznego kwadratu umieszczonego na miedziorycie słynnego malarza i grafika Albrechta Durera ,, Melancholia” – tłumaczy profesor Zbigniew Bajek.
Udział w projekcie był dla osadzonych rodzajem terapii poprzez sztukę. Oddanie się pracy twórczej pozwoliło im na ,,wyciszenie” emocji, odstresowanie się i relaksację. Dzięki działalności artystycznej uczestnicy w sposób symboliczny mogli wyrazić trudne przeżycia, doświadczenia i emocje w bezpiecznych warunkach, w formie mówienia „nie wprost, ale „inaczej” (poprzez obrazy). Kontakt ze sztuką skłonił ich także do samodzielnych przemyśleń nad moralnością, postawą wobec ludzi i życia. W trakcie warsztatów mogli nawiązać nowe i jakościowo inne kontakty, zintegrować się z grupą, nabyć nowe umiejętności społeczne, nauczyć się asertywnego wyrażania myśli i doznań, co ułatwi im komunikację z innymi ludźmi. Po zakończeniu projektu skazani mówili, że chcieliby mieć więcej takich zajęć, gdyż udział w tego typu zajęciach pozwolił im się oderwać choć na chwilę od szarej, więziennej rzeczywistości. Tak więc zajęcia wykorzystujące elementy arteterapii z pewnością wpiszą się na stałe w katalog oddziaływań resocjalizacyjnych prowadzonych w Zakładzie Karnym w Zabrzu.
